PLAYA DEL CARMEN – Brabanders en Latino’s lijken in veel opzichten best op elkaar. Daarom werken relaties tussen hen zo goed. De Eindhovense Rosan Ouwerkerk (51) werkt als systeemtherapeute in de Mexicaanse kustplaats Playa del Carmen en heeft zich gespecialiseerd in multiculturele relaties.
Controle
Haar wasmachine heeft kuren. Een reparateur kijkt ernaar en komt na een half uurtje werk met slecht nieuws: hij kan het defect niet vinden. Dat is niet verrassend, zo gaat het vaker hier. Ouwerkerk haalt haar schouders op en zet haar handtekening op de werkbon; het is geen man overboord. Ze is ontspannen onder de Caribische zon, maar tegelijkertijd rusteloos. Ze heeft geleerd los te laten, zonder de controle te verliezen.
Tijdens coronatijd kocht ze dit ruime appartement in Playa del Carmen. Dichtbij het centrum, dichtbij het strand en toch in alle rust. De inrichting van het huis is Mexicaans, met Nederlandse invloeden. Frida Kahlo aan de muur, diverse snuisterijen en calaveras, de cartooneske Mexicaanse beeltenis van een schedel.
Systeemtherapeute
Ouwerkerk heeft een goedlopende praktijk, waarbij ze haar dag zelf kan indelen. Ze maakt weliswaar lange dagen, maar pakt daar ook voldoende rust bij. Ze vindt Mexico een geweldig land, met ook haar keerzijdes. ,,Hier gaat het echt om je eigen sociale kring. Dat je mensen kent. Ik weet wie ik kan vertrouwen. Buiten die kring ben ik bewust erg voorzichtig.”
Ouwerkerk komt uit Eindhoven en heeft een typisch Eindhovens verhaal: haar vader werkte bij Philips, zijzelf ging naar het Lorentz Lyceum. ,,Daar zaten veel expats, die al veel van de wereld hadden gezien. Dat wilde ik ook heel graag.” De drang naar het avontuur is groot. Ze wil haar leven anders inrichten dan anderen. Niet het geijkte pad volgen.
Ze gaat naar Amsterdam en start met een studie psychologie. Na twee jaar stopt ze en stapt over naar de academie voor sociale studies. Als stage kiest ze voor het avontuur in Suriname. ,,Ik vond het er in eerste instantie verschrikkelijk. Ik was Zuid-Europa gewend, dit was armoedig. Nauwelijks stromend water, toiletten vaak buitenshuis. Maar al gauw wilde ik er niet meer weg. Ik was verliefd op de cultuur, op alle verhalen die ik hoorde. Mijn stagebegeleider Ciska liet me volledig m’n gang gaan, wat ik ook moeilijk vond, maar waardoor ik gaandeweg juist in m’n rol groeide.”
Smeltkroes van culturen
Na een tijdje moet ze, met flinke tegenzin, terug naar Nederland om haar studie af te maken. Hier heeft ze diverse banen. Bij Jeugdzorg, bij de Raad van de Kinderbescherming, bij De Bascule in Amsterdam. Ze groeit in haar expertise: gezinnen en relaties. ,,Waarom reageren we op elkaar zoals we reageren? Wat ligt daaraan ten grondslag? Al gauw leerde ik een ding: dat kinderen ten alle tijden moeten worden beschermd. Zij zijn altijd gelieerd aan hun ouders.” Ze zucht even. ,,Ik heb zelf geen kinderen, maar wat een watjes worden er nu grootgebracht. Totaal niet weerbaar, in een veeleisende maatschappij. Dat is hier in Mexico precies hetzelfde, er zijn weinig verschillen in dat opzicht.”
De kennis die ze in Nederland opdeed, is hier goed te gebruiken. Ze gelooft heilig in gezinstherapie en hoe interessant is het om dat te doen in een multiculturele samenleving als Playa del Carmen? In de Caribische strandstad is het een smeltkroes van culturen. Hier wonen duizenden Amerikanen, Europeanen, Australiërs en Latino’s. ,
,Alles wat wij leren over relaties, leren we vanuit de herkomst in het gezin. Je kopieert en distantieert je van je ouders, die keuze speelt altijd een rol. De geschiedenis herhaalt zich, generatie op generatie. Je bent nooit echt vrij en dat is helemaal niet erg”, legt Ouwerkerk uit. Kijk naar een kind dat in een gewelddadige situatie opgroeit.
,,Zo’n kind krijgt niet het goede voorbeeld. Kinderen denken meestal dat het hun schuld is dat papa en mama gaan scheiden. Ze willen veranderen om hen te helpen en betrekken het altijd op zichzelf, als het onverhoopt niet lukt. ‘Ik ben niet goed genoeg, ik verdien geen affectie’, denkt het. Dat verdien je wel, maar de ouders zijn te druk bezig oorlogje te voeren.” Volgens Ouwerkerk hangen vrouwen hun status op aan relaties, mannen aan succes. In beide gevallen hangt dat nauw samen met hun opvoeding en is het heel lastig je daarvan te distantieren.
Brabant
Voorlopig blijft ze wel in Mexico, maar ze wil hier niet oud worden. ,,Voorlopig blijft ze wel in Mexico, maar ze wil hier niet oud worden. ,,Ik mis Amsterdam zeker niet, maar ben eigenlijk weer heel erg verBrabantst. De Mexicaan lijkt op de Brabander, ik denk dat de basis misschien ligt bij de Spaanse inquisitie, die in Nederland tot aan de rivieren plaatsvond. Beide volkeren zijn onderdrukt, katholiek geworden en hebben zichzelf opnieuw moeten uitvinden.”
Hoelang ze hier nog wil blijven weet ze niet. ,,Ik maak plannen voor tien jaar. Terug naar Nederland ga ik niet, hier blijven ook niet. Ik denk op dit moment aan Valencia”, zegt ze.
Vanavond moet ze nog werken. Het bevalt haar uitstekend. ,,Ik had al ADHD voordat ADHD bestond. Je leert ermee omgaan, een 9 tot 5 lukt mij gewoon niet. Ik heb ’s middags drie uur lang lunch en tja, daar staat tegenover dat ik ook ’s avonds soms moet werken. Ik deel mijn eigen tijd volledig in. In Nederland zou ik drie keer zoveel kunnen verdienen als hier, maar in dit leven voel ik me het meeste vrij.”
