SAN MIGUEL DE ALLENDE – Niet ver van het sprookjesachtige centrum van het Mexicaanse San Miguel de Allende, ligt het sprookjesachtige paleisje van Ben (74) en Margaret Gall. De hoge, robuuste toren van het huis valt al op vanaf de doorgaande weg, door haar haast kitscherige kantelen.
Eenmaal binnen de vier muren, val je van de ene verbazing in de ander. De fraaie patio, vol kunst en groen. Het adembenemende uitzicht vanaf het dakterras. De roodgele, keramieken slang die naar beneden kronkelt. Dit is Casa Sentosa de las Serpientes, het droomhuis van Eindhovenaar Ben Gall. En het bijzondere: het bestaat voor 50% uit gerecycled materiaal en afval.
De koloniale stad San Miguel de Allende ligt op een uurtje afstand van miljoenenstad Querétaro, in het midden van het land. Toen Ben Gall de stad enkele jaren geleden bezocht, was hij op slag verliefd. Het echtpaar woonde op dat moment nog in Alabama, Verenigde Staten. En wilde daar weg. Naar een land met minder regels, naar een stad waar de historie zichtbaar is, naar een plek waar de zon altijd schijnt, naar een omgeving waar de bevolking niet zo conservatief is. San Miguel de Allende heeft het allemaal.
San Miguel de Allende is bovendien uitvalsbasis voor zo’n 20.000 buitenlanders, wat het sociale leven voor Ben Gall vergemakkelijkt. Vanuit hun dakterras kijken ze uit over het historische centrum aan de ene kant, de fraaie vallei aan de andere kant en bergtoppen rondom. ,,We hebben jaren in Zaltbommel gewoond, waar de schepen vlak voor onze neus over de Waal trokken. Dat miste en wilde ik weer; een bewegend uitzicht, dat iedere dag iets anders is.”
Ze wonen nu twee jaar in dit basurahouse, een huis gemaakt van afval. Bijzonder rommelig ogende muren, diverse stenen wirwar door en over elkaar gemetseld. Met om de haverklap een keramieken of porseleinen item erin verwerkt, afkomstig van de vuilnisbelt. En toch voelt het nergens onrustig. Voelt het als een eenheid. Zorgen de kleurrijke muren voor knusheid. ,,Ik raak er nog steeds niet op uitgekeken. Onlangs zat ik in een rolstoel, door mijn achillespees. Op dat niveau ontdekte ik weer volop nieuwe verrassingen.”
Op de fraaie buitenmuur van het huis prijkt werk van de Eindhovense kunstenaar Clemens Briels, sinds jaren een goede vriend van Ben Gall. Speciaal voor het huis ontworpen, met beeltenissen van Frida Kahlo en Diego Rivera, vervaardigd in keramiek. Briels komt veelvuldig terug in het huis. Er hangen gemakkelijk dertig werken van de Brabander. ,,Clemens was naast kunstenaar, ook actief in de reclamewereld. Zo kennen we elkaar, we zijn echt vrienden geworden. Ik hoop dat hij snel eens langskomt hier.”
Die buitenmuur schept alvast verwachtingen voor hoe het er binnen uitziet. Een kikker, een vaas, een hond en heel wat meer tierelantijnen zijn in de oudogende, versleten stenen gemetseld.
Kunst
In de patio veel groen, een fonteintje en kunst, veel kunst. Ben Gall is al zijn hele leven kunstliefhebber. Een verzamelaar. Oude familiestukken -zijn opa Jan Gall was ook kunstenaar- worden afgewisseld met moderner werk. En om de haverklap een Briels.
Maar eerst terug naar dat huis.
Pontificaal en duidelijk aanwezig is de lange toren met de kantelen. Eromheen cirkelt een roodgele slang. De toren herbergt de lift, die je naar tweehoog kan brengen, naar een dakterras met het al genoemde, prachtige uitzicht.
Casa Sentosa de las Serpientes is het droomhuis van Ben Gall. Mexico kent weinig regels, dit huis zou onmogelijk zijn in Nederland, of de Verenigde Staten. In Mexico kijkt men niet zozeer naar het straatbeeld, hoewel de regels er langzaamaan beginnen aan te komen. De buitenmuur heeft daarom beduidend minder tierelantijnen dan binnen. Het oogt er iets netter.
Basurahouse
Gall is geen architect, zeker niet. Maar hij is zijn droomhuis gaan tekenen. En kwam in aanraking met de basurahouses in San Miguel de Allende en raakte geïnspireerd. Er staan er hier al veertien, allen gebouwd onder leiding van twee mannen: José Carlos Jimenéz en José Miguel Hernandez Chavez. 25 bouwvakkers gaan 52 weken lang voor Gall aan de slag, voor wat ook voor hen het meest markante basurahouse werd dat zij ooit gebouwd hadden. Jimenéz overleed vorig jaar aan corona, waardoor het basurahouse van Gall voorlopig de laatste zal zijn.
,,Zij hadden acht gasten bij zich die echt goed waren en méér kunnen. Kunstenaars. Ik heb altijd aansturing aan teams gegeven en weet hoe je mensen optimaal in hun kracht moet zetten. Deze jongens waren ongelofelijk creatief, dus heb ik hen een ruwe opdracht gegeven: bouw basurahouse-style en maak het maar zo gek mogelijk. Zonder grenzen. Die vrijheid heeft prachtige dingen opgeleverd.”
Regelmatig kwam hij kijken bij de bouw, nergens heeft hij zich bemoeid. De tientallen schoonheidsfoutjes die gemaakt zijn, heeft hij geaccepteerd. Een lichtschakelaar van de slaapkamer van de casita is boven een bed bevestigd. Je moet eerst in het duister tasten om het licht aan te zetten. Een raam in de vorm van een oog werd op een meter hoogte ingebouwd. Het glas in lood is fraai, alleen bijzonder dat het in een voorraadkast is gesitueerd.
Casa Sentosa de las Serpientes
Op het buitentrappetje naar de eerste verdieping kronkelt een slang, ook een spontane ingeving van de bouwvakkers. ,,Ze hadden een leuning en daar moest natuurlijk ook wat mee gebeuren.” Gall vindt het prachtig en vroeg hen om er nóg een te maken; kronkelend over de toren van de lift. Vond ie leuk. Het verklaart de naam van het huis: Casa Sentosa de las Serpientes.
Planeetvriendelijk
Gall koopt de dubbele grond in San Miguel de Allende in 2018. Kosten: zo’n 50.000 euro. Het huis, inclusief die grond, kostte hem een zo’n 300.000 euro. Op het terrein heeft hij een extra casita gebouwd, waar vrienden, familie of de muzikanten kunnen overnachten. Het zou een goudmijn kunnen zijn op Airbnb, maar dat weigert hij vooralsnog. Een van de ruimtes hier zou kunnen dienen als atelier. ,,Clemens Briels is door corona nog niet langs geweest, maar deze plek is gebouwd met hem in het achterhoofd. Hij zou hier gewoon kunnen werken.”
Het huis is bewust zo planeetvriendelijk gemaakt. Gall wil bijdragen en ook als inspiratie dienen voor de Mexicaan. Een regenwatertank vangt het regenwater op en hoewel het in San Miguel de Allende overwegend droog is, kunnen ze hier acht maanden per jaar op teren. Op het dak liggen zonnepanelen, dat in deze zonovergoten omgeving meer dan genoeg elektriciteit oplevert.
Ben Gall
De 74-jarige Gall is geboren in Eindhoven. Eerst werkt hij zeven jaar bij Philips, maar hij mist er uitdaging en maakt de overstap naar grote concurrent Panasonic. Als na een aantal jaar het Oostenrijkse bedrijf TopCall zich in Nederland wil vestigen, neemt hij dit met graagte aan. Een nieuw product op nieuwe markten brengen is iets dat hem past. Gall mag de Nederlandse vestiging opbouwen en slaagt daar uitstekend in. Na zes jaar wordt hij gevraagd om ook Zuid- en Noord-Amerika te veroveren. Gall toont zich een zakenman en neemt respectievelijk 50 en 30% van de aandelen. Zo verdient hij veel geld in de zeer snelgroeiende markt van software in de jaren ‘80.
Als hij 52 jaar is en in Philadelphia woont, gaat hij met pensioen. Na enkele jaren begint het te kriebelen en besluit een kunstgalerij te openen: Holland Art House. ,,Veel kunstenaars weten niet hoe ze zichzelf moeten verkopen. Ik ben verkoper en wilde hen daarmee helpen. Dat is me gelukt, maar mij heeft het eigenlijk alleen maar geld gekost”, grijnst hij. Gall opent wat later een tweede galerij, grootser. Met restaurant, theater, concerten en meer: The Arts Scene. Dat loopt als een trein en lijkt zelfs winstgevend te worden, tot de recessie in 2007 toeslaat. The Arts Scene sluit noodgedwongen haar deuren.
In San Miguel de Allende kan hij het echter niet laten. Niet alleen hangt het huis vol kunst – van illustere namen als Eugène Brands, Hans van Den Bovenkamp, Herman Krikhaar en Peter Bol – ook wil hij zijn huis weer openzetten voor publiek., om de kunst te helpen. ,,Ik heb gemerkt dat kunstenaars vaak ook moeilijke mensen zijn, dus een galerie wil ik niet meer. Nu organiseer ik concerten, hier, in de patio. Muzikanten zijn over het algemeen gemakkelijker in de omgang, ook zakelijk.”
Concerten in de patio
De concerten zijn veelal klassiek. Opera, jazz, instrumentaal. Bedoeld om jonge muzikanten een podium te bieden en hen ook wat geld te laten verdienen. Er is plek voor zo’n vijftig bezoekers beneden en nog twintig op het dak. De entree voor deze San Miguel Salon is 500 pesos, zo’n 20 euro. Al het geld komt ten goede aan de muzikanten. Het idee is om vooral exclusieve luisterconcerten te organiseren, bedoeld voor een select publiek. Door corona werden er tot nu slechts acht concerten georganiseerd.
Het tekent Gall, een ietwat excentrieke figuur wiens leven om avontuur, pionieren, kunst en het mooie bestaan draait. Een terugkeer naar Nederland ziet Gall zeker niet zitten, daarvoor is het leven hier te mooi. Nee, liever wordt hij hier oud. Observerend vanaf zijn dakterras, met haar prachtige uitzicht. Mijmerend over het leven, over kunst, over Zaltbommel.
