GALAPA – De armoede in Galapa en het nabijgelegen dorpje Paluato was de Haagse Inten Hoek en haar Colombiaanse man Jeovanny een doorn in het oog, toen zij hier in 2002 naartoe verhuisden. Samen richtten ze in 2009 stichting ‘Mi Casa en Ipauratu’ op en zetten zich nadrukkelijk in voor de kinderen in deze omgeving.
Vrijwilligerswerk in Paluato
,,Vrijwilligers komen naar Colombia om echt te werken. Om wat met de kinderen te doen, hen wat te leren, iets toe te voegen. Het leuke is dat de Colombiaanse cultuur en haar warme temperatuur dat harde werken niet echt toelaat. En dat diezelfde cultuur juist iets toevoegt aan de vrijwilligers zelf”, glimlacht Inten Hoek. ,,Alle vrijwilligers sluiten hier uiteindelijk af met een rijke ervaring. Ze leren die cultuur van dichtbij kennen, een cultuur die altijd onberekenbaar is. En de kinderen hier vinden de vrijwilligers maar wat interessant. Er ontstaat gegarandeerd een wisselwerking.”
Veel vrijwilligers blijven de stichting vervolgens ook steunen middels donaties.
Dat vrijwilligers hier geen echte verantwoordelijkheden krijgen is een bewuste keuze. ,,In Colombia kun je vrijwillig op koffieplantages werken. Dan neem je dus werk in van de Colombianen, ik vind dat niet kunnen.” En, bovendien: ,,Onze activiteiten moeten altijd doorgang vinden, ook zonder vrijwilligers. Het gaat per slot van rekening om de kinderen.”
Mi Casa en Ipauratu
Galapa ligt iets ten zuiden van miljoenenstad Barranquilla. Het stadje heeft zo’n 40.000 inwoners en vanaf hier is het nog zo’n acht kilometer naar Paluato. Dit is van oudsher indianengebied, hier zat de nederzetting van Ipauratu; het museum in Galapa vertelt je er alles over.
Inten Hoek
De stichting zette al een eigen kleuterschool op in Galapa en stelden juffrouw Rosita aan als vaste leerkracht. In januari begint het nieuwe schooljaar. ,,Daar zijn we nu volop mee bezig. Voor nu is het belangrijk dat we hele simpele zaken bij elkaar krijgen, zoals schriftjes, potloden, puntenslijpers, etuis en rugzakjes. Dat gaat dus niet over grote sommen geld, maar het is wél belangrijk”, legt Inten Hoek uit.
Op school is plek voor vijftien leerlingen. De helft daarvan heeft moeite met leren, of is wat traag. Deze kinderen worden zonder pardon van hun reguliere school gestuurd, omdat ze de rest ophouden. Zo belanden ze alsnog tussen wal en schip, terwijl ze in potentie nog wel een toekomst zouden moeten hebben.
,,Van de vijftien kinderen die we nu hebben, zijn er zeven al vier jaar bij ons. Eén van hen, Danielle, staat nu op het punt toegelaten te worden tot school. Ze is 16 en kon niet lezen of schrijven. Dus dit is echt een grote winst.” Pakweg vijftien kinderen is wel het maximum. Valt er een kind om wat voor reden dan ook weg, is diens plek vrijwel direct weer ingevuld. Er is veel vraag naar.
Kerst
Bij de stichting wordt half december de kerstviering voorbereid. Van schenkingen vanuit Nederland worden cadeaus gekocht voor de kinderen. Dit jaar haalden ze zo’n 1100 euro op, genoeg voor ruim 200 pakketjes met cadeaus. Deze worden uitgedeeld in het wijkcentrum, maar ook in de gevangenis van Barranquilla. ,,We werden benaderd door Zaida. Haar man zit er al drie jaar en kan zijn kinderen daarom geen cadeaus geven. Zij wilde daar graag iets mee doen en vroeg onze hulp. Voor hun kinderen is dat erg belangrijk.”
Een week voor Kerst werden de cadeaus in de gevangenis uitgedeeld. Tot grote dankbaarheid van de mannen, die de cadeaus respectvol aannemen. Deze dag is het bovendien bezoekdag voor hun vrouw én hun kinderen en dat is reden voor feestelijke kleding, ook voor de gevangenen. Gevangen zijn in Colombia is geen schande, maar levert eerder een heldenstatus op.
Pleegouder
Rosita is de enige werknemer van de stichting. Zij biedt bovendien Spaanse lessen aan voor de veelal Europese vrijwilligers die besluiten enkele weken bij Ipauratu te verblijven. Sinds dit jaar is ze ook pleegouder -eveneens met steun van de stichting- en heeft ze vijf kinderen toegewezen gekregen door de overheid. ‘Staatskinderen’, kinderen die door de staat zijn afgenomen van hun ouders, omdat zij in nare omstandigheden leefden. Denk aan drugs, mishandeling, seksueel misbruik.
De Colombiaanse regering screent de pleegouders uitgebreid, je krijgt niet zomaar kinderen toegewezen. Zo moeten ze al een vast inkomen hebben, de subsidie die zij ontvangen moet echt naar de kinderen gaan. Daar zit een strenge controle op. Rosita moet ieder uitje die ze met de kinderen wil ondernemen van te voren communiceren. De staatskinderen worden door de staat in de gaten gehouden. Beschermd.
Kinderen blijven dan ook niet lang bij één en dezelfde pleegouder en de kans op adoptie is continu aanwezig. ,,Daarin is men hier heel anders dan in Nederland. Kinderen worden hier veel eerder volwassen en zelfstandig geacht, ze mogen eigenlijk geen kind zijn. Wij hebben wel speelgoed in huis, wij vinden spelen wel belangrijk. Daarin zijn we uitzonderlijk”, legt Inten Hoek uit.
Staatskinderen
De vijf kinderen bij Rosita zijn opvallend lief en meegaand. Er klinkt geen wanklank als de bus anderhalf uur vaststaat in een file, er heerst geen teleurstelling als een waterpark plotseling gesloten blijkt te zijn en ze reageren opgetogen als ze de zee bij Porto Colombia zien. Ze lijken iedere dag te omarmen, zonder ergens oprecht naar uit te kijken: een teleurstelling is immers nooit ver weg. Alles is goed voor de kinderen; ze gedragen zich voorbeeldig.
Escarleth
De 4-jarige Escarleth is één van de vijf. Zij zoekt nadrukkelijk de aandacht van juffrouw Rosita. Verlegen en onzeker klampt ze zich vast aan haar arm. Vanuit die beschermende positie gaat ze stiekem op zoek naar nieuwe indrukken. Teveel hechting laat Rosita bewust niet toe: ieder moment zal het meisje weer verhuizen. Naar een ander pleeggezin. Of via adoptie, wellicht de beste optie. Hechting zou daarom een obstakel vormen. Traumatisch wellicht.
Escarleths moeder kreeg onlangs een nieuwe vriend, die zich diverse malen aan het kleine meisje vergreep. Daarom is ze nu staatskind. Het verklaart haar zoektocht naar aandacht wellicht. Het verklaart ook haar onzekerheid. Nog voor Kerst zal ze die ouderlijke liefde hopelijk hervinden. Op vrijdag hoort Rosita dat Escarleth geadopteerd is door een Amerikaans stel; ze zal haar leven in Oklahoma voortzetten. Op maandag vertrekt ze al. Vanaf deze dag is hechting en liefde wel weer belangrijk.
Maar dan komt Colombia toch weer om te hoek kijken. Waar in Barranquilla groen licht is voor de Amerikanen, springt deze in Bogota weer op rood. De vrouw van het Amerikaanse stel is met haar 26 jaar te jong, de adoptie gaat niet door. Escarleth vliegt terug naar Rosita. Wellicht wordt het Italië. Niets is zeker.
