MAHAHUAL – ,,Ik wilde eigenlijk compleet opnieuw beginnen. Even geen zee, even ver weg van alles. M’n fantasie was om iets diep en hoog in de bergen te starten. Chiapas, bijvoorbeeld. Maar ja, toen belde Carolien en kon ik het toch weer niet laten even te helpen.” Gerben Hartskeerl (56) grijnst ietsjes gepijnigd en praat met een diepe, doorrookte stem. Z’n gebruinde huid en iets verwilderde gelaat verraden een avontuurlijk leven. Hier in Mahahual komt hij even tot rust, terwijl hij uiteraard gewoon doorwerkt. Ondanks die verfoeide zee.
Dienaar
Gerben wacht me op in het restaurant van hotel-restaurant Maya Luna. Ik ben hierheen gereisd om Carolien van Santvoord te interviewen, maar deze Nederlandse ober springt gelijk in het oog. De vriendelijkheid zelve, met een speelse, brutale uitstraling. Een ober die geen rol speelt, maar is zoals hij is. En ja, hij staat wel open voor een interview en nodigt me uit om later die avond terug te komen, als de laatste gasten weg zijn. Want die gaan ten alle tijden voor. Voor ons heeft hij nog wel een verrassing: echt Nederlandse taart. Zelfgemaakt en van het huis.
Eenmaal later die avond, haalt hij twee biertjes, voor hem en voor mij. Hij begint zijn levensverhaal gelijk te vertellen. In beginsel op chronologische, gestructureerde, logische volgorde, al gauw gaat hij van de hak op de tak. Er is ook zo ongelofelijk veel te vertellen. Zo ongelofelijk veel avonturen, waarbij regelmatig de vraag opdringt: is dit echt gebeurd?
Gerben is wat je noemt een dienaar. Een man die als kelner in de wieg is gelegd. Iemand die zorgt. Vertroetelt. Een horecadier, die alle facetten van het vak beheerst. Hij weet hoe hij serveert, maar ook hoe de kok het eten bereidt. Hij weet welke wijn, welke cocktail bij welk vlees hoort. Op welk niveau dan ook. ,,Dat is toch zo? Je moet alles weten. Alles. Je bent het gezicht van een bedrijf, alle gasten communiceren met jou, dan moet je ook alles weten. Dit is een vak, het is zo zonde dat het als studentenbaantje gezien wordt.”
Gerben is een rondzwervend avonturier, die daar is waar hij nodig is. Die daar is waar hij geld kan verdienen. Sinds jaar en dag in het Caribisch gebied. Bonaire, Aruba, Mexico. Gerben is een einzelgänger, maar van het uiterst sociale soort. Een man die overal ter wereld vrienden heeft, overal met ogenschijnlijk gemak zijn voet tussen de deur krijgt. ,,Nu wil ik even tot rust komen. Dat kan bij Carolien. Eigenlijk vind ik op dit moment alles prima.” Wordt hij hier betaald? Hij weet het niet eens zeker. Dat komt wel, het is niet belangrijk.
Ik Vertrek
In 2006 verwierf Gerben bescheiden landelijke bekendheid. Hij nam deel aan het AVROTROS tv-programma Ik Vertrek. ,,Dat was echt de saaiste aflevering ooit”, roept Carolien met een grote grijns van een afstandje.
Wat heet. Waar het programma normaliter mensen volgt met een droom, maar zonder ervaring of zelfs kennis van de taal, geldt dat niet voor Gerben. De plannen waren allang gemaakt. Samen met zijn toenmalige vrouw Elke en dochtertje Michelle, vertrekt hij naar Mérida, Mexico. Vast voornemens een hotel of restaurant te beginnen. Gerben spreekt voortreffelijk Spaans, de ondernemersgeest is enorm en zijn kunde in de horeca ruimschoots. Geen garantie op succes natuurlijk, maar een totale faal beloofde het zeker niet te worden.
Gerben en Elke kopen een groot pand in het havenstadje Progreso, aan de Golf van Mexico, en maken er een hotel-restaurant van. ,,In het gebied komen veel snowbirds; senioren uit de VS en Canada. Zij hebben hun vaste riedel, dat is moeilijk. Daar kom je niet zomaar tussen.” Het betekent dat hij bijvoorbeeld op zaterdagavond een volle bak heeft, maar de dagen erop is het leeg. Hij heeft een grote achtertuin, met een zwembad. Zet er meerdere standjes neer, organiseert modeshows en optredens, maar het komt regelmatig voor dat er niemand op af komt. Toch worden er goede omzetten gedraaid. Het gezinnetje leidt een goed bestaan. Hard werken, maar toch.
Maar dan gaat het mis. Zijn vrouw Elke heeft in het geniep een buitenechtelijke relatie met een Amerikaan. Als Gerben hierachter komt, zet hij haar direct buiten. ,,Het was al twee jaar gaande. Een snoeiharde klap in m’n gezicht”, klinkt het nog steeds woedend.
Gerben Hartskeerl
Het is het begin van een roerig leven, die Gerben binnen Mexico van noord naar zuid brengt. En van oost naar west. Alles wat geld in het laatje brengt, neemt hij aan. Alles waar een markt voor lijkt te zijn, probeert hij. Hij begint bedrijfjes en verliest bedrijfjes. Hij wordt manager en is weer manager-af.
,,Ik heb Nederlandse vlaaien gemaakt en weggegeven aan restaurants, puur om te kijken of er een markt voor was. Misschien wilden zij deze wel op de kaart? Ik ben op markten gaan staan. Ik ging over op een cupcakevorm, ben puddingbroodjes gaan maken. Zeker, ik heb er flink veel van kunnen verkopen, het waren absolute hits”, klinkt het strijdbaar. Alleen: het is onvoldoende om van te kunnen leven.
We moeten even terug in de tijd om Gerben beter te leren kennen. Hij begint als jonge tiener in de horeca te werken. Al snel heeft hij een sterke neiging naar het buitenland, naar het avontuur. Het is een levenswandel die zijn ouders allesbehalve toejuichen, maar Gerben volgt zijn eigen route.
Als hij 18 is, boekt hij spontaan een ticket naar Bonaire. Zonder geld, maar met een vlotte babbel lukt het hem ook daar baantjes te vergaren. Hij krijgt een werkvergunning door simpelweg dagelijks naar het ministerie te gaan en ambtenaren op charmante wijze van het werk te houden. ,,Zo is m’n hele leven gegaan. Ik lul me overal in. Ben niet op m’n mondje gevallen, waardoor ik ook vrienden heb over de hele wereld.”
Tegelijkertijd blijft hij nergens lang hangen en gaat regelmatig met problemen of ruzie weg. Maar altijd vindt hij iets nieuws, altijd weet hij zichzelf opnieuw uit te vinden. Het komt over alsof alles moet gaan zoals hij dat wil. En zo niet, dan gaat hij gewoon elders kijken.
Hij werkt overal en nergens. Soms kookt hij voor 80 gasten, soms is hij verantwoordelijk voor zes kamertjes in een hotel. Op Bonaire ontmoet hij Elke, die stagiaire bij hem is. Ze krijgen een relatie en een baby’tje, Michelle. Als zij vier jaar is, gaat het stel terug naar Nederland. Ze blijven daar een tijdje, hoewel het avontuur constant blijft kriebelen. ,,Als ik geen werk heb, word ik gek. Ik begon me te vervelend in Nederland.”
Nederland
Ze kopen een huis in Weert, waar veel aan moet gebeuren. Na een paar jaar, willen ze terug naar Mexico. ,,Het zat in m’n kop, dat ging er niet uit. Ik wilde naar Puerto Morelos, een dorpje tussen Cancun en Playa del Carmen.” Eenmaal daar, in 2005, arriveert orkaan Dean die roet in het eten gooit. De orkaan verwoest alles. Het gezin gaat naar Mérida en vanuit daar naar de noordelijke kust. ,,Water is mooi. Je voelt je ruimtelijk. Dat geeft rust, ik wilde heel graag ‘iets’ aan de zee hebben. Dan is de Golf van Mexico óók mooi.”
Dat is Progreso, dat is de opmaat naar dat tv-programma. Dat is bovendien het begin van een leven vol omzwervingen, vol avonturen. Een leven vol stress, vol teleurstellingen. Een leven waarin hij heel Mexico ontdekt. Van de narcos in het noorden, tot de Maya’s in het zuiden. Met een ijzersterk karakter weet hij altijd weer terug te vechten en zijn positie te ver- of heroveren. Deze rust heeft hij nu eventjes nodig. Totdat hij het weer beu is en weer op avontuur gaat. ,,Bij mij moet alles spektakel zijn.”
